مجازات اعدام به عنوان یکی از سخت‌ترین و جنجالی‌ترین احکام در سیستم‌های قضایی جهان همیشه موجب اعتراض نهادهای حقوق بشری، فعالان اجتماعی و سیاستمداران بوده است. این مجازات در برخی کشورها از جمله ایران همچنان بطور گسترده اجرا میشود. رژیم اسلامی و چین کمونیست بالاترین نرخ اعدام در جهان را دارند، و افزایش شمار اعدام نگرانی‌های جدی را در میان فعالان حقوق بشر در ماه‌های اخیر برانگیخته است.
اعدام در ایران: ابزار قدرت یا عدالت؟
از آغاز سال ۲۰۲۴ میلادی تا امروز، بیش از ۴۰۰ اعدام در ایران انجام شده است و در یک ماه اخیر، این رقم به بیش از ۱۰۷ مورد رسیده است. این آمار بطور میانگین به این معناست که هر هفت ساعت یک اعدام در رژیم اسلامی انجام میشود؛ رقمی که نشان‌دهنده شدت برخورد قضایی با متهمان و وضعیت نگران‌کننده حقوق بشر در ایران است. روند افزایشی این اعدام‌ها، به ویژه در شرایطی که رژیم حاکم با فشارهای داخلی و خارجی مواجه است، به‌عنوان یک رکورد در تاریخچه اجرای مجازات «اعدام های رسمی» و اعلام شده در کشور تلقی میشود. به نظر می‌رسد که این اعدام‌ها تنها پاسخی به جرایم جدی و خطرناک نیستند، بلکه ابزاری هستند که برای حفظ قدرت و کنترل جامعه به‌کار گرفته می‌شوند. در واقع، رژیم ددمنش اسلامی با استفاده از اعدام به‌عنوان ابزاری برای ایجاد ترس و اضطراب در جامعه، تلاش می‌کند تا از بروز اعتراضات گسترده‌تر جلوگیری کند.
اعدام در ملاء عام: تأثیرات روانشناختی و اجتماعی
در روزهای اخیر شاهد بازگشت اعدام به میدان‌ها و شروع کار جرثقیل‌های مختص اعدام شده‌ایم. اعدام در ملاء عام به عنوان یکی از روش‌های اجرای مجازات در کشور اسلامی، نه تنها نقض آشکار حقوق بشر است، بلکه تأثیرات عمیق روانشناختی بر جامعه، به ویژه بر کودکان دارد. این شیوه وحشتناک، که در حضور مردم اجرا میشود، به عادی‌سازی خشونت و مجازات اعدام در جامعه منجر میشود. حضور کودکان و نوجوانان در این صحنه‌ها می‌تواند به افزایش پرخاشگری و روحیه انتقامجویی در جامعه کمک کند و موجب میشود که این گروه‌های سنی در آینده به رفتارهای خشونت‌آمیز روی آورند یا نسبت به خشونت احساس بی‌تفاوتی داشته باشند.
کمپین «نه به اعدام»: حرکت به سوی آینده‌ای بدون اعدام
کمپین «نه به اعدام» که توسط فعالان حقوق بشری و گروه‌های مختلف سیاسی در ایران و خارج کشور راه‌اندازی شده است، یکی از مهم‌ترین حرکت‌های اعتراضی علیه این مجازات غیرانسانی است. این کمپین به‌وضوح نشان می‌دهد که اعتراض به اعدام در ایران فراتر از مخالفت با اعدام‌های سیاسی است و هدفی گسترده‌تر، یعنی حذف کامل اعدام از قوانین جزایی این کشور و سایر کشورهای جهان را دنبال می‌کند. فعالان این کمپین بر این باورند که اعدام به‌عنوان یک مجازات بی‌رحمانه و غیرقابل برگشت، نمی‌تواند در یک نظام حقوقی مدرن جایگاهی داشته باشد. این است که جنبش‌های مردمی، نهادهای حقوق بشری و کمپین‌های جهانی مانند “نه به اعدام” نقشی تعیین‌کننده در این مسیر خواهند داشت. مبارزه با اعدام تنها محدود به ایران و کشورهای با نرخ بالای اعدام نیست؛ این مبارزه یک حرکت جهانی است که هدف آن تحقق عدالت، حفظ کرامت انسانی و حرکت به‌سوی جهانی است که در آن زندگی و حقوق بشر در اولویت قرار دارد.
ایران فردا یا به اصطلاح این پس از رژیم ننگین جمهوری اسلامی، با سقوط رژیم اسلامی و لغو احکام اعدام از قوانین کیفری می‌تواند به‌عنوان الگویی برای سایر کشورها در مسیر اصلاحات حقوق بشری و توسعه اجتماعی قرار گیرد.
