سال تحصیلی جدید در دانشگاه های کشور آغاز شده است و دانشجویان به انحای مختلف تحت فشار حاکمیت قرار دارند. بخش قبلی این گزارش به برنامه اسلامی سازی دانشگاهها و محدودیت های جدید بر دانشجویان اختصاص داشت. تبعیض جنسیتی در پذیرش دانشجویان، برنامه تفکیک جنسیتی کلاسها و فضاهای دانشگاه و همچنین فشار برای تغییر و محدود کردن رشتههای علوم انسانی برنامههایی هستند که تحت عنوان کلی “برنامه اسلامی سازی” به دانشگاهها تحمیل شدهاند.بخش دوم و پایانی این گزارش به شکل دیگری از فشارهای وارد بر جامعه دانشگاهی اختصاص دارد: محروم کردن دانشجویان از تحصیل و سرکوب و زندانی کردن دانشجویان.مهرماه امسال در حالی آغاز شده است که روند بازداشت و سرکوب دانشجویان منتقد همچنان ادامه دارد. سایت دانشجونیوز پیش از این نیز طی گزارش جامعی به فعالیتها و موارد نقض حقوق دانشجویان در شش ماهه اول سال ١٣٩٠ پرداخته است. در این گزارش، به طور خلاصه به توصیف فضای حاکم بر جامعه دانشگاهی در ابتدای سال تحصیلی جدید می پردازیم.
نتایج پرونده حمله به کوی دانشگاه در خرداد ١٣٨٨
در تابستان امسال و در دومین سالگرد حمله فجیع نیروهای امنیتی و لباس شخصی به خوابگاه دانشجویان در سحرگاه ٢۵ خرداد ٨٨، سرانجام نتایج رسیدگی قضایی به این پرونده رسما اعلام شد و با عوض شدن جای شاکی و متهم، ۱۴ تن از دانشجویان با احکام قضایی مانند حبس، جریمه و شلاق روبرو شدند تا این پرونده نیز سرانجامی مشابه با دیگر پرونده حمله به کوی دانشگاه در ١٨ تیر ١٣٧٨ بیابد.این در حالی است که این بار ویدئویی نیز از این یورش شبانه به خوابگاههای دانشجویی منتشر شد که به وضوح دخالت و خشونت نیروهای امنیتی و لباس شخصی را به نمایش می گذاشت و باوجود تمام شواهد آشکار و غیرقابل انکار، و در شرایطی که حتی عالی ترین مقامات حکومتی به دلایل گوناگون این حمله را محکوم کرده بودند، باز هم دانشجویان و قربانیان در جایگاه متهم قرار گرفته و محکوم شدند.این حمله تنها دو روز پس از انتخابات ریاست جمهوری مناقشه برانگیز سال ٨٨ و پیش از بروز اعتراضات گسترده مردمی به نتایج اعلام شدهی انتخابات صورت گرفت. خشونتی که در این حمله به کار رفت، آن هم در شرایطی که هنوز اعتراضات منسجمی شکل نگرفته بود، این گمان را تقویت می کرد که تفکری که دانشگاه و دانشجویان را “چشم فتنه” میداند، برای ایجاد فضای رعب و وحشت و پیشگیری از هر گونه اعتراض و به قولی “در آوردن چشم فتنه”، در پس این حمله قرار داشت.
ابعاد جدید محرومیت از تحصیل
محروم کردن دانشجویان از تحصیل به دلایل عقیدتی و سیاسی که از سال ١٣٨۵ شدت بیشتری یافته بود، در سال تحصیلی جدید و در هفتمین سال روی کار آمدن محمود احمدی نژاد، ابعاد تازهای یافته است. از سال ٨۵ اصطلاح “دانشجوی ستاره دار” به دانشجویانی اطلاق می شد که در آزمون سراسری ورودی کارشناسی ارشد، علیرغم کسب صلاحیت علمی، با درج ستاره در پرونده شان به دلایل سیاسی و عقیدتی از ادامه تحصیل باز میماندند. این فرآیند که ابتدا در ازمون سراسری دانشگاههای دولتی آشکارتر می نمود، امسال به شکل گستردهای در آزمون ورودی دانشگاه آزاد نیز اعمال شد و بیش از یکصد داوطلب هنگامی که با مشخصات داوطلبی به سایت دانشگاه آزاد مراجعه میکردند، به جای نمایش کارنامه و رتبه با پیغام “داوطلبی با چنین مشخصاتی وجود ندارد” مواجه شدند.امسال همچنین گزارشهای بی سابقهای از محرومیت از تحصیل برای پذیرفته شدگان آزمون ورودی دوره دکترا منتشر شده است. با متمرکز شدن آزمون دوره دکترا و قرار گرفتن بخشی از فرآیند پذیرش زیر نظر مستقیم وزارت علوم، به نظر میرسد که امکان دخالت نهادهای امنیتی و اطلاعاتی حکومت در پذیرش دانشجویان دکترا نیز فراهم شده است و گزارش شده که برخی از پذیرفته شدگان در مرحله اول آزمون، که در فهرست قبولشدگان بوده و از سوابق علمی و پژوهشی قابلقبولی برخوردار بودند، در اعلام نتایج نهایی به یکباره حذف شده اند.شاید بی سابقه ترین شکل محرومیت از تحصیل در سال جدید، حکم قضائی اخیر قاضی صلواتی مبنی بر محرومیت دائمی مجید توکلی فعال دانشجویی زندانی از تحصیل در داخل یا خارج زندان باشد که بر اساس گزارشها، به درخواست “وزارت علوم” صادر شده است. هر چند در سالهای اخیر اخراج دانشجویان فعال سیاسی و یا دانشجویانی با عقاید مذهبی خارج از چارچوب پذیرفته شده وزارت علوم بسیار متداول بوده، اما برای اولین بار است که چنین حکم قضائی سنگین و نامتناسبی درباره تحصیل یک فعال دانشجویی صادر میشود.مسأله محرومیت از تحصیل به دلایل سیاسی و دانشجویان ستاره دار، همچنان مسأله مناقشه برانگیزی است که بسیاری از مسئولین سعی در انکار آن دارند و تلاش می کنند آن را در غالب اخراج آموزشی یا اخراج به دلایل اخلاقی ارزیابی کنند. در مناظرههای انتخاباتی سال ٨٨، محمود احمدی نژاد به عنوان کاندیدای ریاست جمهوری به کلی منکر وجود دانشجویان ستاره دار شد که با واکنش این دانشجویان و تجمعات اعتراضی آنها مواجه شد. پس از انتخابات، دانشجویان ستاره دار از جمله گروههایی بودند که متحمل شدیدترین برخوردهای سرکوبگرانه و محکومیت به حبسهای سنگین شدند، از آن جمله، مجید درّی و ضیاء نبوی، دو تن از شاخص ترین چهرههای دانشجویان ستاره دار، با اتهام محاربه مواجه شدند و هم اکنون دوران حبس خود را در تبعید در زندانهای جداگانهای در استان خوزستان میگذرانند.
سرکوب و زندانی کردن دانشجویان
با گذشت بیش از دو سال از انتخابات ریاست جمهوری سال ٨٨، روند احضار و بازداشت و محکومیت دانشجویان در کنار سایر افراد و گروههای منتقد از جمله روزنامه نگاران، وکلا و فعالان حقوق بشر همچنان ادامه دارد. شاخص ترین موارد برخوردهای جدید با دانشجویان را شاید بتوان بازداشت نامتعارف کوهیار گودرزی و همچنین صدور حکم سنگین حبس برای علی اکبر محمد زاده عنوان کرد.بیش از دو ماه از بازداشت کوهیار گودرزی، فعال حقوق بشر و دانشجوی سابق دانشگاه صنعتی شریف، می گذرد و هنوز هیچ نهادی مسئولیت بازداشت وی را بر عهده نگرفته است و در اقدامی نامتعارف، مادر این فعال حقوق بشر نیز تنها یک روز پس از بازداشت وی، در منزل خود بازداشت شده و به زندان کرمان منتقل شده است. از آنجایی که کوهیار خواهر یا برادری نداشته و پدرش نیز در ایران زندگی نمی کند، در غیاب اقوام درجه یک، مسئولین قضائی و امنیتی از پاسخگویی درباره بازداشت وی و وضعیت کنونی اش شانه خالی میکنند.علی اکبر محمدزاده، دبیر انجمن اسلامی دانشگاه شریف نیز که تنها یک روز پس از تجمعات اعتراضی گسترده دانشجویان این دانشگاه در روز ٢۵ بهمن ٨٩، بازداشت شده بود، اخیرا و در آستانه سال تحصیلی جدید توسط دادگاه انقلاب به شش سال حبس محکوم شده است. این حکم در حالی صادر شده قانونا مرجع رسیدگی به اتهامات و اقداماتی که در فضای داخل دانشگاه صورت می گیرد کمیته انضباطی همان دانشگاه است.مورد جالب توجه دیگر، پرونده امید کوکبی دانشجوی نخبه ای است که هیچگونه فعالیت سیاسی نداشته و تنها به دلیل فعالیتهای علمی اش مورد اتهام قرار گرفته و از دهم بهمن ١٣٨٩ و هنگام خروج از کشور برای ادامه تحصیل، در بازداشت به سر میبَرَد. امید کوکبی، فارغ التحصیل دو رشته فیزیک و مکانیک دانشگاه شریف، از هموطنان ترکمن و اهل سنت، که دوره فوق دکترا را در دانشگاه تگزاس در رشته فیزیک لیزر می گذراند، برای دیدار با خانواده به کشور سفر کرده بود که در فرودگاه بازداشت شد و به استناد تحصیل در دانشگاههای امریکا و دریافت بورس تحصیلی به «ارتباط با دولت متخاصم» و «کسب درآمد نامشروع» متهم شده است. امید کوکبی هم اکنون در زندان اوین در انتظار تشکیل دادگاه خود در مهرماه ١٣٩٠ به ریاست قاضی صلواتی به سر میبَرَد.وارد کردن چنین اتهاماتی به دانشجویی بدون سابقه فعالیت سیاسی، نشانه دیگری از بدبینی مفرط نسبت به جامعه دانشگاهی تلقی میشود. با حاکم شدن تفکری که به جای آنکه دانشگاه را بستر توسعه و رشد و شکوفایی علمی کشور بداند، دانشگاه و دانشجویان را عوامل فتنه شمرده و دائما از آنها در هراس است، دامنه سرکوب از فعالین دانشجویی و سیاسی به افراد عادی جامعه نیز کشیده شده است. فشارها بر دانشجویان، اساتید و فضاهای دانشگاهی و آموزشی، نشانهای از وحشت و بدگمانی حاکمیت نسبت به جامعه دانشگاهی به شمار میرود. هر چند که دانشگاههای ما امروز فضای دشواری را تجربه میکنند،باید توجه داشت همانگونه که تجربیات تاریخی انقلاب فرهنگی در ایران و سایر کشورها نشان داده است، محیطی که بر مبنای تفکر و اندیشه شکل گرفته نهایتا راه شکوفایی خود را از میان تمام فشارها و سرکوبها خواهد یافت و نقش خود را در بهبود وضعیت جامعه ایفا خواهد کرد.
دانشجو نیوز
نوشته ای از شیوا
نتایج پرونده حمله به کوی دانشگاه در خرداد ١٣٨٨
در تابستان امسال و در دومین سالگرد حمله فجیع نیروهای امنیتی و لباس شخصی به خوابگاه دانشجویان در سحرگاه ٢۵ خرداد ٨٨، سرانجام نتایج رسیدگی قضایی به این پرونده رسما اعلام شد و با عوض شدن جای شاکی و متهم، ۱۴ تن از دانشجویان با احکام قضایی مانند حبس، جریمه و شلاق روبرو شدند تا این پرونده نیز سرانجامی مشابه با دیگر پرونده حمله به کوی دانشگاه در ١٨ تیر ١٣٧٨ بیابد.این در حالی است که این بار ویدئویی نیز از این یورش شبانه به خوابگاههای دانشجویی منتشر شد که به وضوح دخالت و خشونت نیروهای امنیتی و لباس شخصی را به نمایش می گذاشت و باوجود تمام شواهد آشکار و غیرقابل انکار، و در شرایطی که حتی عالی ترین مقامات حکومتی به دلایل گوناگون این حمله را محکوم کرده بودند، باز هم دانشجویان و قربانیان در جایگاه متهم قرار گرفته و محکوم شدند.این حمله تنها دو روز پس از انتخابات ریاست جمهوری مناقشه برانگیز سال ٨٨ و پیش از بروز اعتراضات گسترده مردمی به نتایج اعلام شدهی انتخابات صورت گرفت. خشونتی که در این حمله به کار رفت، آن هم در شرایطی که هنوز اعتراضات منسجمی شکل نگرفته بود، این گمان را تقویت می کرد که تفکری که دانشگاه و دانشجویان را “چشم فتنه” میداند، برای ایجاد فضای رعب و وحشت و پیشگیری از هر گونه اعتراض و به قولی “در آوردن چشم فتنه”، در پس این حمله قرار داشت.
ابعاد جدید محرومیت از تحصیل
محروم کردن دانشجویان از تحصیل به دلایل عقیدتی و سیاسی که از سال ١٣٨۵ شدت بیشتری یافته بود، در سال تحصیلی جدید و در هفتمین سال روی کار آمدن محمود احمدی نژاد، ابعاد تازهای یافته است. از سال ٨۵ اصطلاح “دانشجوی ستاره دار” به دانشجویانی اطلاق می شد که در آزمون سراسری ورودی کارشناسی ارشد، علیرغم کسب صلاحیت علمی، با درج ستاره در پرونده شان به دلایل سیاسی و عقیدتی از ادامه تحصیل باز میماندند. این فرآیند که ابتدا در ازمون سراسری دانشگاههای دولتی آشکارتر می نمود، امسال به شکل گستردهای در آزمون ورودی دانشگاه آزاد نیز اعمال شد و بیش از یکصد داوطلب هنگامی که با مشخصات داوطلبی به سایت دانشگاه آزاد مراجعه میکردند، به جای نمایش کارنامه و رتبه با پیغام “داوطلبی با چنین مشخصاتی وجود ندارد” مواجه شدند.امسال همچنین گزارشهای بی سابقهای از محرومیت از تحصیل برای پذیرفته شدگان آزمون ورودی دوره دکترا منتشر شده است. با متمرکز شدن آزمون دوره دکترا و قرار گرفتن بخشی از فرآیند پذیرش زیر نظر مستقیم وزارت علوم، به نظر میرسد که امکان دخالت نهادهای امنیتی و اطلاعاتی حکومت در پذیرش دانشجویان دکترا نیز فراهم شده است و گزارش شده که برخی از پذیرفته شدگان در مرحله اول آزمون، که در فهرست قبولشدگان بوده و از سوابق علمی و پژوهشی قابلقبولی برخوردار بودند، در اعلام نتایج نهایی به یکباره حذف شده اند.شاید بی سابقه ترین شکل محرومیت از تحصیل در سال جدید، حکم قضائی اخیر قاضی صلواتی مبنی بر محرومیت دائمی مجید توکلی فعال دانشجویی زندانی از تحصیل در داخل یا خارج زندان باشد که بر اساس گزارشها، به درخواست “وزارت علوم” صادر شده است. هر چند در سالهای اخیر اخراج دانشجویان فعال سیاسی و یا دانشجویانی با عقاید مذهبی خارج از چارچوب پذیرفته شده وزارت علوم بسیار متداول بوده، اما برای اولین بار است که چنین حکم قضائی سنگین و نامتناسبی درباره تحصیل یک فعال دانشجویی صادر میشود.مسأله محرومیت از تحصیل به دلایل سیاسی و دانشجویان ستاره دار، همچنان مسأله مناقشه برانگیزی است که بسیاری از مسئولین سعی در انکار آن دارند و تلاش می کنند آن را در غالب اخراج آموزشی یا اخراج به دلایل اخلاقی ارزیابی کنند. در مناظرههای انتخاباتی سال ٨٨، محمود احمدی نژاد به عنوان کاندیدای ریاست جمهوری به کلی منکر وجود دانشجویان ستاره دار شد که با واکنش این دانشجویان و تجمعات اعتراضی آنها مواجه شد. پس از انتخابات، دانشجویان ستاره دار از جمله گروههایی بودند که متحمل شدیدترین برخوردهای سرکوبگرانه و محکومیت به حبسهای سنگین شدند، از آن جمله، مجید درّی و ضیاء نبوی، دو تن از شاخص ترین چهرههای دانشجویان ستاره دار، با اتهام محاربه مواجه شدند و هم اکنون دوران حبس خود را در تبعید در زندانهای جداگانهای در استان خوزستان میگذرانند.
سرکوب و زندانی کردن دانشجویان
با گذشت بیش از دو سال از انتخابات ریاست جمهوری سال ٨٨، روند احضار و بازداشت و محکومیت دانشجویان در کنار سایر افراد و گروههای منتقد از جمله روزنامه نگاران، وکلا و فعالان حقوق بشر همچنان ادامه دارد. شاخص ترین موارد برخوردهای جدید با دانشجویان را شاید بتوان بازداشت نامتعارف کوهیار گودرزی و همچنین صدور حکم سنگین حبس برای علی اکبر محمد زاده عنوان کرد.بیش از دو ماه از بازداشت کوهیار گودرزی، فعال حقوق بشر و دانشجوی سابق دانشگاه صنعتی شریف، می گذرد و هنوز هیچ نهادی مسئولیت بازداشت وی را بر عهده نگرفته است و در اقدامی نامتعارف، مادر این فعال حقوق بشر نیز تنها یک روز پس از بازداشت وی، در منزل خود بازداشت شده و به زندان کرمان منتقل شده است. از آنجایی که کوهیار خواهر یا برادری نداشته و پدرش نیز در ایران زندگی نمی کند، در غیاب اقوام درجه یک، مسئولین قضائی و امنیتی از پاسخگویی درباره بازداشت وی و وضعیت کنونی اش شانه خالی میکنند.علی اکبر محمدزاده، دبیر انجمن اسلامی دانشگاه شریف نیز که تنها یک روز پس از تجمعات اعتراضی گسترده دانشجویان این دانشگاه در روز ٢۵ بهمن ٨٩، بازداشت شده بود، اخیرا و در آستانه سال تحصیلی جدید توسط دادگاه انقلاب به شش سال حبس محکوم شده است. این حکم در حالی صادر شده قانونا مرجع رسیدگی به اتهامات و اقداماتی که در فضای داخل دانشگاه صورت می گیرد کمیته انضباطی همان دانشگاه است.مورد جالب توجه دیگر، پرونده امید کوکبی دانشجوی نخبه ای است که هیچگونه فعالیت سیاسی نداشته و تنها به دلیل فعالیتهای علمی اش مورد اتهام قرار گرفته و از دهم بهمن ١٣٨٩ و هنگام خروج از کشور برای ادامه تحصیل، در بازداشت به سر میبَرَد. امید کوکبی، فارغ التحصیل دو رشته فیزیک و مکانیک دانشگاه شریف، از هموطنان ترکمن و اهل سنت، که دوره فوق دکترا را در دانشگاه تگزاس در رشته فیزیک لیزر می گذراند، برای دیدار با خانواده به کشور سفر کرده بود که در فرودگاه بازداشت شد و به استناد تحصیل در دانشگاههای امریکا و دریافت بورس تحصیلی به «ارتباط با دولت متخاصم» و «کسب درآمد نامشروع» متهم شده است. امید کوکبی هم اکنون در زندان اوین در انتظار تشکیل دادگاه خود در مهرماه ١٣٩٠ به ریاست قاضی صلواتی به سر میبَرَد.وارد کردن چنین اتهاماتی به دانشجویی بدون سابقه فعالیت سیاسی، نشانه دیگری از بدبینی مفرط نسبت به جامعه دانشگاهی تلقی میشود. با حاکم شدن تفکری که به جای آنکه دانشگاه را بستر توسعه و رشد و شکوفایی علمی کشور بداند، دانشگاه و دانشجویان را عوامل فتنه شمرده و دائما از آنها در هراس است، دامنه سرکوب از فعالین دانشجویی و سیاسی به افراد عادی جامعه نیز کشیده شده است. فشارها بر دانشجویان، اساتید و فضاهای دانشگاهی و آموزشی، نشانهای از وحشت و بدگمانی حاکمیت نسبت به جامعه دانشگاهی به شمار میرود. هر چند که دانشگاههای ما امروز فضای دشواری را تجربه میکنند،باید توجه داشت همانگونه که تجربیات تاریخی انقلاب فرهنگی در ایران و سایر کشورها نشان داده است، محیطی که بر مبنای تفکر و اندیشه شکل گرفته نهایتا راه شکوفایی خود را از میان تمام فشارها و سرکوبها خواهد یافت و نقش خود را در بهبود وضعیت جامعه ایفا خواهد کرد.
دانشجو نیوز
نوشته ای از شیوا