ارزش پول ملی ایران، ریال، به پایین‌ترین حد خود در برابر دلار آمریکا رسیده است. افزایش تنش‌های منطقه‌ای، به‌ویژه میان ایران و اسرائیل، یکی از عوامل اصلی کاهش ارزش ریال بوده و نرخ دلار به مرز ۷۰ هزار تومان نزدیک شده است. این افت بی‌سابقه نشان‌دهنده کاهشی حدود ۲۷ درصدی ارزش ریال در مقایسه با ابتدای سال جاری است.
خبرگزاری بلومبرگ گزارش داده است که دربازارهای غیررسمی و بر اساس نرخ‌های اعلام شده در کانال‌های تلگرامی و وبسایت‌های فعال در زمینه تبادل ارز، دلار آمریکا در روزهای اخیر به ۷۰ هزار تومان رسیده است. این افت ارزش ریال پس از آغاز تنش‌های نظامی اسرائیل و حزب‌الله لبنان در ماه سپتامبر، شتاب بیشتری گرفته و به نظر می‌رسد با تشدید بحران‌های منطقه‌ای، همچنان به روند نزولی خود ادامه دهد.
شرایط نیمه‌جنگی و انتظار برای تورم بیشتر
عبدالرضا همتی، وزیر اقتصاد ایران، شرایط نیمه‌جنگی و تحولات سیاسی اخیر را از عوامل اصلی تاثیرگذار بر بازار ارز عنوان کرده است. وی با اشاره به انتظارات تورمی در جامعه، کاهش ارزش پول ملی را تا حدی قابل پیش‌بینی دانسته و اعلام کرده که این وضعیت تا زمانی که تنش‌های منطقه‌ای ادامه دارد، احتمالا بهبود نمی‌یابد. کارشناسان اقتصادی می‌گویند که از نظر سرمایه‌گذاران و بازارهای مالی، نشانه‌ها حاکی از تداوم کاهش ارزش ریال است، به ویژه با توجه به افزایش تقابل نظامی احتمالی میان ایران و اسرائیل.
برخی تحلیلگران معتقدند که وضعیت نیمه‌جنگی میان ایران و اسرائیل و اظهارات مقامات ایران مبنی بر «پاسخی کوبنده» به حملات اسرائیل، به نگرانی‌های بازار دامن زده است. این شرایط باعث شده تا سرمایه‌گذاران در بازارهای ایران احتیاط بیشتری به خرج دهند و برخی از فعالان اقتصادی ترجیح دهند سرمایه‌های خود را به دارایی‌های امن‌تر تبدیل کنند.
اثر خروج از برجام و تنش‌های غربی بر اقتصاد ایران
افت ارزش ریال ایران از سال ۲۰۱۸ و همزمان با خروج آمریکا از توافق هسته‌ای موسوم به برجام شدت گرفت. این روند در سال‌های اخیر به دلیل افزایش فشارهای بین‌المللی و تحریم‌های اقتصادی شتاب بیشتری یافته است. تحریم‌ها، به‌ویژه در حوزه مالی و بانکی، دسترسی ایران به منابع ارزی را محدود کرده و اثرات شدیدی بر اقتصاد کشور گذاشته است. با تشدید تحریم‌ها و کاهش دسترسی ایران به بازارهای جهانی، بسیاری از صنایع کشور با مشکل تامین مواد اولیه و تجهیزات روبرو شده‌اند که این موضوع به بحران تورم نیز دامن زده است.
تنش‌های اخیر با اسرائیل و هشدارهای ایران درباره پاسخ به هرگونه حمله احتمالی از سوی اسرائیل نیز نگرانی‌های جدیدی به بازار اضافه کرده است. افزایش نرخ ارز به‌ویژه برای خانوارها و کسب‌وکارها که به شدت به مواد اولیه و کالاهای وارداتی وابسته هستند، فشار مضاعفی ایجاد کرده و قدرت خرید مردم را کاهش داده است.
تأثیر تنش‌های منطقه‌ای بر بورس و سهام ایران
افزایش تنش‌های نظامی و نگرانی‌های سیاسی، بازار بورس ایران را نیز تحت تاثیر قرار داده است. رسانه‌های داخلی گزارش داده‌اند که ارزش سهام بسیاری از شرکت‌ها در ایران در هفته‌های اخیر کاهش یافته است. فرزین آقابزرگی، یکی از تحلیلگران بازار سرمایه، در گفت‌وگو با روزنامه اعتماد تاکید کرده که پیام تهدیدات دو طرف و تداوم تنش‌ها، به معنای ادامه یافتن بی‌ثباتی و افزایش تورم است. او می‌گوید که این وضعیت در نهایت به افزایش نرخ ارز و کاهش ارزش سهام منجر خواهد شد. به گفته آقابزرگی، با توجه به اینکه بخش بزرگی از اقتصاد ایران به دلیل تحریم‌ها و مشکلات اقتصادی درگیر رکود است، تغییرات قیمتی و نوسانات ارز می‌تواند اثرات ناگواری بر وضعیت مالی بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی داشته باشد.
نوسانات قیمت دلار و گمانه‌زنی‌ها درباره تأخیر در عملیات نظامی
در حالی که در روزهای اخیر قیمت دلار به نزدیکی ۷۰ هزار تومان رسیده بود، در روز سه‌شنبه اندکی کاهش یافت و به کانال ۶۹ هزار تومان بازگشت. برخی تحلیلگران معتقدند که این کاهش مقطعی ممکن است ناشی از گمانه‌زنی‌هایی باشد که بر اساس آن‌ها حمله نظامی احتمالی ایران به اسرائیل به تأخیر افتاده و احتمالاً پس از انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در دستور کار قرار خواهد گرفت. این اخبار موجب کاهش نسبی فشارهای روانی بر بازار شده و اندکی ثبات به نرخ دلار بخشیده است.
آینده اقتصاد ایران در گرو کاهش تنش‌های سیاسی
کارشناسان اقتصادی بر این باورند که اگرچه کاهش نرخ ارز در روزهای اخیر ممکن است از فشارهای روانی بازار بکاهد، اما بدون حل و فصل مسائل سیاسی و رفع تحریم‌ها، اقتصاد ایران همچنان در مسیر ناپایداری قرار خواهد داشت. به گفته آنان، ادامه تنش‌ها با کشورهای غربی و اسرائیل و تداوم تحریم‌ها، اقتصاد ایران را به سمت بحرانی‌تر شدن سوق می‌دهد و بدون تغییر در سیاست‌های خارجی و کاهش تنش‌ها، رسیدن به ثبات ارزی و اقتصادی دشوار خواهد بود.
در نتیجه، اقتصاد ایران برای دستیابی به ثبات و بهبود نیازمند اقداماتی جدی در زمینه سیاست‌های داخلی و خارجی است. اگر تنش‌ها ادامه یابد و برنامه‌های اقتصادی بدون پشتیبانی از منابع خارجی و تجارت جهانی پیش برود، احتمال ادامه افت ارزش ریال و افزایش تورم همچنان بالا خواهد بود.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر